Wielcy sarmaci tego kraju - wykład Marcina Różyca

14.11.2018 (środa), g. 14:00

aula ASP w Krakowie
pl. Matejki 13 
wstęp wolny

Sarmatyzm to jedna z najstarszych i najbardziej osobliwych narodowych legend. To także fantom, mit, fantazmat, który do dziś kształtuje polską tożsamość i rzeczywistość społeczno-polityczną. Polska szlachta szukała korzeni wśród przedstawicieli irańskiego plemienia Sarmatów. Starożytni Sarmaci i Sarmatki prowadzili koczowniczy tryb życia. Żyli na stepach i mieszkali w wozach. Ich dialekt należał do irańskiej grupy językowej. Przez pewien czas w strukturze społecznej Sarmatów panował matriarchat. Sarmatki były okrutnymi wojowniczkami. Istnieją przypuszczenia, że to one były pierwowzorem dla mitologicznych Amazonek. 
W polskiej kulturze wiele z tego nie zostało. Polski sarmatyzm był patriarchalny i raczej szowinistyczny. Wyróżniał go jednak wielokulturowy ubiór. W strojach męskich można dostrzec wpływy tureckie, perskie, tatarskie czy węgierskie.

Marcin Różyc zaprezentuje, jak z fenomenem sarmatyzmu mierzą się współcześni artyści i artystki, m.in.: Tomasz Armada, Zuzanna Bartoszek, Agata Bogacka, Julie Chovin, Zuzanna Czebatul, Martyna Czech, Elżbieta Drużbacka, Krzysztof Gil, Hyon Gyon, Zofia Krawiec, Kamil Kukla, Karol Radziszewski, Uta Sienkiewicz, Mikołaj Sobczak, Wojciech Ireneusz Sobczyk, Piotr Urbaniec, Łukasz Wojtanowski.
Pojawią sie także odwołania do sztuki dawnej, m.in. ze zbiorów: Muzeum Okręgowego w Tarnowie, Muzeum Narodowego w Krakowie czy Biblioteki Narodowej; oraz twórczości Jacka Malczewskiego, poezji Elżbiety Drużbackiej, a także późniejszych recepcji sarmatyzmu, na przykład „Transatlantyku” Witolda Gombrowicza.

Wykład odnosi się do wystawy prezentowanej pod tym samym tytułem w BWA Tarnów do 13.01.2019. Wystawa została przygotowywana z okazji obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę.

Marcin Różyc – kurator, krytyk mody, wykładowca. Autor książki „Nowa moda polska”. Współautor „Dźwięków i szwów”, „Chrysalis” i „Helena Bohle-Szacka. Lilka”. Kurator wystaw, m.in.: Krzyk Mody (MSN w Warszawie), Warsaw Calling.Chrysalis (IFS London), Wykrój. Miasto. Tarnów (BWA Tarnów) i Helena Bohle-Szacka. Mosty/Die Brücken (Galeria im. Sleńdzińskich). Wykładał m.in.: na Uniwersytecie Warszawskim, Katedrze Mody, London Collage of Fashion, Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy'ego Brandta, w Topographie des Terrors w Berlinie. Współpracuje z Vogue Poland.