TAJSA

08.04-25.05.2014

wystawa dedykowana społecznościom romskim na świecie

Z udziałem (w kolejności występowania):

Magdalena Burdzyńska, Jola Więcław, Katarzyna Górowska, Krzysztof Gil, Małgorzata Mirga-Tas, Marta Kotlarska (Martushka Fromeast), Knockoutdesign , Kaja Gliwa, Katarzyna Szumska, Zbigniew Szumski, Stach Szumski / Szum, Karolina Freino, Marian Misiak, Paweł Kulczyńsk, Paweł Szroniak, Paulina Plizga, Lászlo Moholy-Nagy, Paweł Mościcki, Monika Weychert-Waluszko, Gregory Kowalski, Angelika Kuźniak, Adam Bartosz, Delaine Le Bas, Aleksandar Petrović, Katarzyna Leszczyńska, ZetPety (Natalia Siódmak, Marcin Ryczkowski), Jasmine Dellal, Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Kate Ryan, Maria Konopnicka (Lena Rogowska, Asia Bordowa), Timea Junghaus, Monika Konieczna, Ewelina Ciszewska.

Lista nazwisk uzupełniana jest na bieżąco

Kuratorki, redaktorki publikacji: Katarzyna Roj i Joanna Synowiec

Opieka merytoryczna: Natalia Gancarz i Adam Bartosz

Projekty graficzne: Kaja Gliwa

Scenografia: Knockoutdesign 

wstęp wolny

BWA w Tarnowie

Instytucja Kultury Miasta Tarnowa

Pałacyk Strzelecki, ul. Słowackiego 1

www.bwa.tarnow.pl

 Tajsa 2014, Stach Szumski

Daty:

23 marca 2014, godz. 11:00

odsłonięcie muralu Stacha Szumskiego w 50. rocznicę ostatecznego zakazu wędrowania i koczowania Romów w Polsce

Tarnów, ul. Narutowicza 42 przy Wątoku.

8 kwietnia, godz. 11:00

Międzynarodowy Dzień Romów. Udostępnienie przestrzeni do działań

BWA w Tarnowie

8 kwietnia – 25 maja

Realizacja programu Tajsa. Wczoraj i jutro brzmi tak samo

25 maja

Uczta na zakończenie projektu

Park Strzelecki / BWA w Tarnowie

O Tajsie

Tajsa to słowo w języku romani, oznaczające w kilku jego dialektach zarówno „wczoraj”, jak i „jutro”. Jednocześnie doskonale określa doświadczenia i egzystencję dużej części Romów europejskich, będących historycznie społeczeństwami wędrującymi. Dla wielu z tych grup teraźniejszość jest jedynym rzeczywistym czasem.

Wobec braku wczoraj i perspektywy jutra, jest tylko dziś.

Głównym tematem wystawy Tajsa jest refleksja na temat teraźniejszości. Mierząc się z doświadczeniem romskim w polu sztuki, nie tworzymy teorii czy modelu współczesnego podróżnika, czy wędrowca. Interesuje nas to, co zostało wytworzone poprzez doświadczenie tymczasowości i perspektywę teraźniejszości, wynikających z potrzeby, czy też konieczności przemieszczania się przez Romów, Cyganów, Wędrowców (Travellers).

Strategią „na dziś” często jest prowizoryczne działanie z materiałów dostępnych, odzyskanych. Czy właściwe jest to tylko doświadczeniom Romów? Permanentny stan tymczasowości w dobie kapitalizmu jest powszechnym doświadczeniem dużej części ludności. Wytwarzane są w nas potrzeby, na które nas nie stać, stąd więc „dom na kredyt”, „samochód na raty”. Porzucenie tych aspiracji może być ratunkiem przed zadłużeniem, ale również formą oporu przed neoliberalnym systemem wartości, w którym „stałość” i „ciągłość” to tylko fantazmaty, które muszą być okupione w rozliczne dobra. 

Idąc za głosem Timei Junghaus, kuratorki Paradise Lost, pierwszego Romskiego Pawilonu na 52. Biennale w Wenecji w 2007 roku, uważamy, że tożsamość romska to również tożsamość współczesnego migranta, podróżnika, wreszcie europejczyka – otwartego na fuzje, z konieczności bądź z przekonania szukającego możliwości do realizacji swoich potrzeb, adaptującego się w nowej przestrzeni i miejscu; ponadnarodowego i mobilnego. Podobnie jak z nomadami tak i w przypadku Romów nie mówimy o jednej, homogenicznej grupie, lecz o społecznościach, które łączą podobne doświadczenia, potrzeby i uwarunkowania.

To co może różnić nomadów od społeczności romskiej to „przestrzeń społeczna, utworzona zgodnie z ich własną etyką wzajemnych relacji”, o której pisze Stewart w The Time of the Gypsies.  Jednak porównując los wędrowców, nomadów z losem grup cygańskich, romskich nie mamy w zamiarze wrzucić ich wszystkich do jednego semantycznego worka. Nie możemy zapominać o wyraźnie kolonialnym oddźwięku w przypadku doświadczeń grup romskich, cygańskich, Sinti i idącymi za tym konsekwencjami - ubóstwem i wykluczeniem sporej części ludności tych grup. Pragniemy natomiast dać temu wydźwięk i uczynić z tego doświadczenia nową „jakość” dla nas wszystkich.

Świat „w budowie” jest skupiony na działaniu w czasie wiecznie trwającej teraźniejszości. Wystawa zatem nie będzie prezentować prac w swej tradycyjnej odsłonie obiektów artystycznych, ale raczej tworzyć warunki możliwości dla zaistnienia działań o charakterze artystycznym i poznawczym. W specjalnie zaaranżowanej scenografii odbędą się działania performatywne, wykłady, pokazy filmowe i warsztaty dla dzieci i dorosłych. Ważnym elementem tych działa będzie współpraca z tarnowskim Muzeum Okręgowym, które zajmuje się tematyką cygańską.

Tajsę symbolicznie otwiera mural przy ulicy Narutowicza 42, upamiętniający koczowniczą i wędrowną historię Romów, drastycznie przerwaną 50 lat temu w Polsce; zamyka wspólna uczta, do której zasiądziemy razem z tarnowskimi Romami.

Konferencja prasowa:

http://tarnow.naszemiasto.pl/galeria/opis/tarnow-konferencja-tajsa-wczoraj-i-dzis-brzmi-tak-samo-zdjecia,2207220,galeria,8570116,t,id,tm,zid.html

Fot. Michał Gąciarz

W Tarnowie powstał mural poświęcony społeczności romskiej. Zdjęcia: http://www.radiokrakow.pl/www/index.nsf/ID/EWAA-9HJKG2

 Fot. Archiwum BWA Tarnów

Wystawa jest częścią projektu „Czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal. Cykl wystaw sztuki współczesnej artystów międzynarodowych odnoszący się do dziedzictwa kultury Małopolski”.

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Budżetu Państwa w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 oraz Miasto Tarnów.