WYKRÓJ. MIASTO. TARNÓW

                 Wendy & Jim

M.in.: Bownik, Przemysław Branas, Magdalena Burdzyńska, Mario Kiesenhofer/Wiedeń, Barbara Kinga Majewska, Krzysztof Maniak, Au Matt, Janusz Noniewicz i studenci Katedry Mody ASP w Warszawie, Marzena Nowak, Agata Endo Nowicka, W P Onak/OCR-Creations, Anna Pawłowska, Dominika Raczkowska, Hanna Rydlewska, Jadwiga Sawicka, Kacper Szalecki, Elizabeth Szancer/Nowy Jork, Alina Szapocznikow, Kazimiera Szczuka, Wendy&Jim (Hermann Fankhauser i Helga Ruthner)/Wiedeń, Jadwiga i Maria Wolskie/Archiwum Fundacji Kultura na Dworze, Charles Worth/Paryż, Antoine Bourlard/Rzym

kurator: Marcin Różyc

Wernisaż wystawy

Sobota 18.06

g. 18:00, Tarnowskie Centrum Kultury

g. 19:30, BWA Pałacyk Strzelecki

Program:

25.06, g. 11:00-12:00 – oprowadzanie dla rodzin i warsztaty do wystawy / prowadzenie Aleksandra Kubisztal, wstęp wolny, obowiązują zapisy: kubisztal@bwa.tarnow.pl (miejsce: BWA Pałacyk Strzelecki)

3.07, g. 15:00 – oprowadzanie kuratorskie Marcina Różyca, wstęp 1 zł (rozpoczęcie w BWA)

28.08, g. 15:00 – oprowadzanie kuratorskie (rozpoczęcie w BWA) i finisaż wystawy, wstęp 1 zł

Miejsca wystawy:

BWA / ul. Słowackiego 1 (czynne: wtorek-czwartek 10-18, piątek-niedziela 11-19)

Do 6.07.2016 czynna była druga część ekspozycji w Tarnowskim Centrum Kultury / Rynek 5 (codziennie 10-18)

Cena biletu: 1,00 zł

Uwaga! Wyjątkowo na czas wystawy nie przysługują żadne ulgi.

Jadwiga Sawicka, Woreczek komunijny, 2005, olej na płótnie, 70 × 50 cm z kolekcji Małopolskiej Fundacji Muzeum Sztuki Współczesnej

OPIS PROJEKTU

Ubranie jest prawdopodobniej pierwszym, lub jednym z pierwszych, artefaktów stworzonych przez kulturę, jest także artefaktem najbardziej podatnym na cywilizacyjne zmiany. Zmienia się częściej niż architektura i design. Ubranie jest papierkiem lakmusowym kulturowych przemian. Swój ślad odciska na nim polityka, sztuka, władza czy religia. Ubranie odzwierciedla także osobowość i intymność noszącego, jego strachy, obsesje, radości czy kłamstwa. Komunikuje funkcje, które pełnimy i miejsce, które zajmujemy lub chcemy zajmować w społeczeństwie.

Ubranie i moda może być zatem punktem wyjścia do zbadania i opisania historii miasta oraz jego społeczności. WYKRÓJ. MIASTO. TARNÓW używając ubrań, opowie o mieście – jego kulturze, historii, pamięci i zapomnieniu, demonach, bohaterach i bohaterkach.

Wystawa dotyczyć będzie konkretnego miejsca – Tarnowa. Stanie się on jednak miastem uniwersalnym, „everymiastem”. Miastem, którego mieszkańcy i kultura odzwierciedlają losy i dzieje Polaków, Europejczyków, ludzi.

Konieczność opowieści

Projekt powstał, by opisać miasto za pomocą opowieści, które towarzyszą modzie i ubraniom, by zbudować mapę, na której zamiast umownych znaków i kolorów pojawią się dzieła sztuki inspirowane wyobrażeniami, które generuje moda i ubranie, wyobrażeniami, które tworzą modę i ubranie.

By zaistnieć, moda – czyli ubranie, które znaczy – potrzebuje opowieści. Jak napisał Roland Barthes w „Systemie mody”: funkcja ochronna [ubrania] została przechwycona przez społeczny system komunikacji. Ubranie zawsze operuje mitem, czarem, albo antyczarem, zawsze operuje opowieścią. Aby oczarować liczącą świadomość kupującego, przed przedmiotem trzeba rozciągnąć zasłonę obrazów, przyczyn, sensów, trzeba go otoczyć substancją pośrednią, pobudzającą.

WYKRÓJ. MIASTO. TARNÓW nie zajmuje się wyłącznie zasłonami, które powstały po to, by sprzedać ubranie w sklepie czy w czasopiśmie. Substancje pośrednie i system komunikacji tworzą i odzwierciedlają kulturę i cywilizację. Moda obrazuje zmiany cywilizacyjne i ma na nie wpływ.

Wystawę WYKRÓJ. MIASTO. TARNÓW poprzedzą prawie dwuletnie badania i poszukiwania wyobrażeń, zasłon obrazów, przyczyn, sensów, kłamstw, ogólnie mówiąc opowieści, które gromadzą się wokół ubrań odnalezionych w Tarnowie. Ubrań, które tworzą mitologię miejsca i kultury. Ubrań, które tworzą historię i tożsamość miejsca.

Znaczenie opowieści/mody

Ubrania i moda towarzyszą człowiekowi od zarania. Początek tej relacji symbolicznie ilustruje teledysk „Right Here Right Now” Fatboy Slima. Fabuła wideoklipu rozpoczyna się 350 bilonów lat temu, gdy przyszły homo sapiens jest jeszcze bezkręgowcem. Istota przekształca się kolejno w rybę, gada, małpę…aż w końcu staje się człowiekiem rozumnym. Moment, w którym powstaje homo sapiens to jednocześnie chwila, w której bohater klipu zakłada jeansy i T-shirt i nigdy ich już nie zdejmuje.

Moda pojawia się wtedy, gdy człowiek zaczyna myśleć abstrakcyjnie, gdy buduje systemy społeczne i relacje władzy – zarówno w pierwotnych kulturach plemiennych, jak i we współczesnej cywilizacji demokratycznej czy totalitarnej. Ubranie to jeden z pierwszych materialnych tworów kultury.

WYKRÓJ. MIASTO. TARNÓW opisze miasto za pomocą nowych ważnych obiektów. Ważnych, bo bliskich, intymnych, związanych z emocjami, kreujących i determinujących płeć, wpływających na klęski i sukcesy, pogłębiających bądź niwelujących traumy… Ubranie to przecież jedna z najintymniejszych rzeczy, których używamy. Tworzy i intymność, i cywilizację, i politykę.

Marzena Nowak, Wykrój, 2000, kalka kopiowa na płótnie, 200 × 300 cm, z kolekcji Małopolskiej Fundacji Muzeum Sztuki Współczesnej 

Artystyczną metaforą projektu WYKRÓJ. MIASTO. TARNÓW jest obraz Marzeny Nowak z cyklu „Wykroje”. Praca jest częścią kolekcji Małopolskiej Fundacji Muzeum Sztuki Współczesnej. Artystka przeniosła na płótno rzeczywisty wykrój krawiecki i stworzyła jedno z najbardziej charakterystycznych dzieł w najnowszej historii sztuki.

Marzena Nowak ujawniła abstrakcyjny schemat, który przedstawia (przeniesienie wykroju na płótno odbiera mu funkcję techniczną, wykrój staje się przedstawieniem) konstrukcyjny i symboliczny zapis ubrania, ubrania które tworzy i uspołecznia ciało. Ubiór współtworzy społeczeństwo, płeć, politykę czy relacje władzy. „Wykrój” jest zatem schematem, który po przejściu długiej drogi tworzy konkretną cywilizację, pozwala nam w niej uczestniczyć. Ubranie jest nie tylko tworem i narzędziem cywilizacji. Ubranie cywilizację współtworzy.

„Wykroje” przypominają także fantastyczny gwiazdozbiór, który nie ma analogii w znanych konstelacjach. „Wykroje” opowiadają o skomplikowanym języku, którym operuje moda i odzwierciedlają mitologię oraz bajkowość, która niezbędna jest do zaistnienia mody. Owa bajkowość kreowana jest m.in. przez malarstwo oraz zdjęcia i filmy mody, które nie opowiadają przecież o ochronnych funkcjach ubrania, ale tworzą nieistniejące, fantastyczne światy księżniczek i książąt.

Nieczytelność skomplikowanego gwiazdozbioru-wykroju Marzeny Nowak ujawnia kontekstualność języka, którym operuje moda. Zrozumienie owego języka zależy od znajomości kontekstu, w jakim dane ubranie, dana moda powstaje. Trzeba znać (świadomie lub podświadomie) mit, który daną modę tworzy, żeby modę w ogóle zobaczyć. Musimy przecież znać naukową opowieść o Wielkiej Niedźwiedzicy, by dostrzec ten konkretny gwiazdozbiór.

Jolanta Drużyńska (Radio Kraków) rozmawia z Ewą Łączyńską Widz, Marcinem Różycem i Januszem Noniewiczem

http://www.radiokrakow.pl/audycje/kolo-kultury-kultura-w-malopolsce/przez-ubior-i-mode-o-historii-miasta/

Marcin Pesta (Polskie Radio Dwójka) rozmawia z Marcinem Różycem i Januszem Noniewiczem

https://www.youtube.com/watch?v=spKYxSLu17E

Wystawa jest częścią projektu „Czego oczy nie widzą, tego sercu nie żal”.