Antonina Janus-Szybist
„Którędy wyjść ze słowa. Hommage à Białoszewski”
Rok 2022 - 100-lecie urodzin Mirona Białoszewskiego
14.05-12.06.2022
BWA Tarnów / Pałacyk Strzelecki, ul. Słowackiego 1
Wernisaż w sobotę 14.05, godz. 18:30 / Noc Muzeów, tego dnia wystawa czynna w godz. 14:00-22:00
O godz. 18:00 polecamy wernisaż wystawy Yolik Nal „Koniec świata”
Pełny program tarnowskiej Nocy Muzeów: kliknij tutaj!
W programie wystawy:
Niedziela 29.05, g. 15:00 – artystka oprowadza po wystawie
Niedziela 5.06, g. 15:00 „Małe BWA” – warsztaty dla dzieci z artystką, koszt 10 zł, obowiązują zapisy: edukacja@bwa.tarnow.pl / z okazji Dnia Dziecka
Wtorek 7.06. g. 18:00 „Miron Białoszewski. Formy istnienia?” – wykład dr. hab. Tomasza Kunza (UJ)
W opinii Mirona Białoszewskiego język jest niewystarczający, by wyrazić rzeczywistość. Potwierdza to kompozycją wierszy, użyciem znaków przestankowych, dekonstrukcją słów, mającą semantyczne konsekwencje. Szczególnie ważna w lekturze wierszy Białoszewskiego jest audialna wyobraźnia. Zmysł słuchu jest zatem nieodzowny, by „wyczytać” więcej. Dzięki temu zmysłowi „wychodzimy ze słowa”. Na zadane w wierszu pytanie, wykorzystane w tytule prezentacji: „którędy wyjść ze słowa?” szukamy, tak jak poeta, odpowiedzi. Czytając głośno tekst, starając się wyartykułować to, co „na oko” nie ma znaczenia, rozszerzamy płaszczyznę sensu. Rozszerzamy ją także dzięki grafii, wierszowemu (nie)uporządkowaniu, pauzom, które w tej poezji trudno nazwać brakiem dźwięku.
Kolejnym kierunkiem wyjścia ze słowa, skoro odpowiadamy na pytanie „którędy”, jest ścieżka obrazu. Choć horacjańska zasada „ut pictura poesis” zrodziła się w innym „środowisku”, to w kontekście tej wystawy wydaje się adekwatna. Czytamy, słuchamy dźwięków i widzimy obrazy. Paweł Dybel mówi o polimorficzności świata przedstawionego tej poezji. Jak pisze „miast jednorodnego obrazu jakiejś rzeczywistości, mamy tu najczęściej do czynienia z różnymi obrazowymi strzępkami, aluzjami i skojarzeniami wyobraźniowymi, które odsyłają uwagę czytającego w kilku kierunkach naraz. Nakładają się na siebie, przeplatają, wiążą, tworzą często kilka równoległych szeregów asocjacyjnych”.
Nie próbuję tej twórczości ilustrować, nie analizuję. Wsłuchuję się w brzmienie języka, podążając za obrazami, jakie powstały w reakcji na słowo. Niektóre wiersze, czy fragmenty wywołały wyraźniejsze obrazy niż inne. Wybrałam je na własny użytek, dodałam swój obraz, zawłaszczyłam słowa, wplotłam we własny wymiar symboliczno-wizualny. Nie wiem, czy moja wizualizacja jest adekwatna do słów Białoszewskiego, może to język poety jest adekwatny do moich obrazów.
Antonina Janus-Szybist - absolwentka, obecnie także pedagog, Wydziału Malarstwa krakowskiej ASP (dyplom w 2014 roku). W 2021 roku obroniła doktorat na macierzystym Wydziale. Pracuje jako adiunkt na Wydziale Sztuki Akademii Nauk Stosowanych w Tarnowie. Bierze udział w wystawach, sympozjach i plenerach artystycznych w Polsce i za granicą. Ma na swoim koncie nagrody i wyróżnienia za prace malarskie, projektowe oraz animacje. Ostatni projekt artystyczny „Czas upływał, przebiegał, toczył się...” był prezentowany w Otwartej Pracowni w Krakowie.
Projekt realizowany w ramach badań naukowych na Wydziale Sztuki Akademii Nauk Stosowanych w Tarnowie.